Definicja choroby zawodowej (art. 2351 Kodeksu pracy)
Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych “narażeniem zawodowym”.
Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.
Przed podjęciem procedury zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, należy odpowiedzieć sobie na poniższe pytania
- Czy u pacjenta występują objawy choroby (bądź wynika to z badań dodatkowych), które można wiązać z wykonywaną przez niego pracą?
- Czy zostało postawione rozpoznanie kliniczne choroby i czy jest ono ujęte w wykazie chorób zawodowych?
Należy zauważyć, że przed wszczęciem postępowania w kierunku rozpoznania choroby zawodowej, istotne jest rozpoznanie kliniczne konkretnej choroby. Warto pamiętać, że w toku postępowania orzeczniczego jednostki zajmujące się orzekaniem o chorobach zawodowych mają na celu ustalenie związku przyczynowo – skutkowego między warunkami pracy a stwierdzoną chorobą, dlatego też nie zawsze wykonują pełną diagnostykę i obserwację kliniczną. Dlatego też przed skierowaniem pacjenta na ścieżkę orzeczniczą należy postawić przynajmniej wstępne rozpoznanie kliniczne bądź jego podejrzenie. Istotne jest także, by rozpoznana jednostka chorobowa była ujęta w wykazie chorób zawodowych (wykaz chorób zawodowych do pobrania poniżej), gdyż zgodnie z definicją, za chorobę zawodową uważa się tylko tą, która jest ujęta w omawianym wykazie.
- Czy dana choroba występowała przed podjęciem pracy?
Występowanie choroby przed podjęciem pracy najczęściej świadczy o jej etiologii pozazawodowej i tym samym nie ma podstaw do wszczęcia postępowania w kierunku rozpoznania choroby zawodowej. Powyższe nie dotyczy niektórych przypadków schorzeń, np. chorób zakaźnych, których przechorowanie nie pozostawia trwałej odporności i powtórne zakażenie jest możliwe.
Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej
Zgłoszenia dokonuje się poprzez skierowanie pacjenta na badania do jednostki orzeczniczej I stopnia:
- poradni chorób zawodowych / poradni chorób zakaźnych wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, lub
- kliniki lub poradni chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych)
właściwych ze względu na aktualne miejsce zamieszkania pracownika/pacjenta.
W przypadku podejrzenia zakaźnej lub pasożytniczej choroby zawodowej jednostkami orzeczniczymi są także:
- przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego, właściwe ze względu na aktualne miejsce zamieszkania pracownika/pacjenta.
Skierowanie na badanie nie posiada formalnego wzoru, niemniej jednak przepisy prawa wymagają podania pewnych podstawowych danych (wzór skierowania do pobrania poniżej). Warto też dołączyć do skierowania kopię dokumentacji medycznej dotyczącej danego schorzenia, która może być przydatna podczas postępowania orzeczniczego.
Skierowanie-na-badania-w-związku-z-podejrzeniem-choroby-zawodowej
Po zakończonym postępowaniu, lekarz kierujący na badanie lekarskie otrzymuje kopię orzeczenia o braku bądź istnieniu podstaw do rozpoznania choroby zawodowej.